IX – 6: Porządek i chaos: efekt motyla, Sebastian Szybka

Zapraszamy do obejrzenia wykładu dra hab. Sebastiana Szybki (UJ, Centrum Kopernika) poświęconego teorii chaosu.

Sformułowanie machina mundi („maszyna świata”) pojawia się w trzynastowiecznym traktacie astronoma i matematyka Jana ze Świętego Lasu. Wizja Wszechświata jako mechanizmu zegarowego, którego stan obecny wynika, za pośrednictwem prostych praw, z jego stanu w chwili poprzedniej, przedarła się do powszechnej świadomości dzięki Newtonowi i sukcesom jakie odniosła jego teoria. Od Wszechświata krok tylko do człowieka, który wplątany w mechanizm zegarowy całości niknie i traci wolną wolę na rzecz podlegającej mechanistycznym prawom, przewidywalnej „duszy z błota”. Jak wiemy, w latach dwudziestych minionego wieku, nadzieje na wyzwolenie od tej przygnębiającej wizji przyniosła nam mechanika kwantowa. Okazało się, iż nie wszystko jest zdeterminowane i że Bóg grywa w kości. Nie wszyscy jednak wiedzą, iż nawet newtonowski determinizm nie oznaczał przewidywalności. Newton i inni giganci minionych wieków przeoczyli prosty matematyczny fakt, który powoduje, iż ruch skrzydeł jednego małego motyla może odmienić przyszłość…

„Wielkie Pytania – przygotowanie i publikacja cyklu dodatków popularnonaukowych do »Tygodnika Powszechnego« oraz organizacja cyklu popularnonaukowych wykładów otwartych” – zadanie realizowane przez Fundację Centrum Kopernika, finansowane w ramach umowy 625/P-DUN/2016 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.