VIII – 13: Co, ja tego nie zrobię? – czyli jak (nie tylko) amerykańscy naukowcy…. Błażej Skrzypulec

Co, ja tego nie zrobię? – czyli jak (nie tylko) amerykańscy naukowcy „odkryli” to, co wszyscy dobrze wiemy, dr Błażej Skrzypulec

Mogłoby się wydawać, że im mniejsze są nasze kompetencje w jakiejś dziedzinie, tym ostrożniejsi będziemy wykonując związane z nią działania i tym większe będą nasze wątpliwości co do prawdopodobieństwa osiągnięcia sukcesu. Psychologiczne badania laureatów Ig Nobla z lat 2000 oraz 2013 wskazują jednak, że niejednokrotnie sprawy mają się całkiem odwrotnie: im mniejsze są nasze faktyczne kompetencje tym bardziej jesteśmy skłonni wysoko je oceniać. Po pierwsze, przy zastosowaniu precyzyjnej metodologii potwierdzono coś co czego zawsze się spodziewaliśmy: osoby, których zdolność oceny sytuacji jest zaburzona przez alkohol mają wyższe mniemanie na temat swoich zdolności do wygłaszania zabawnych przemówień. Nie przekłada się to jednak na analogiczną ocenę u obserwatorów. Po drugie, wskazano, że osoby, które gorzej radzą sobie z zadaniami sprawdzającymi zdolności językowe i logicznie często oceniają swoje kompetencje w tych dziedzinach jako ponadprzeciętne. Znaczenie uzyskanych wyników nie polega jedynie na kolejnym poszerzeniu katalogu ludzkiej irracjonalności. Pokazują one, że w wielu przypadkach kompetencja w danej dziedzinie jest warunkiem metakompetencji w tej dziedzinie, czyli zdolności do adekwatnej oceny własnych zdolności.

***

Motywem przewodnim ósmego cyklu „Granic Nauki” – wykładów popularnonaukowych – będą badania wyróżnione Nagrodą Nobla oraz te, których autorzy otrzymali mniej prestiżową, ale także pożądaną nagrodę IgNobla (nazywaną też Antynoblem), przyznawaną za badania, które „najpierw śmieszą, a potem zmuszają do myślenia”. Razem z wykładowcami – zarówno znanymi uczonymi, jak i młodymi naukowcami – spróbujemy pokazać, że wielu laureatom Nagrody Nobla nie brakowało poczucia humoru, które czasem wytyczało kierunek ich naukowych dociekań, a autorom humorystycznych prac nagradzanych IgNoblem – naukowej przenikliwości i dbałości o merytoryczną jakość badań.

***

„Granice Nauki” to seria wykładów otwartych odbywających się w krakowskich kawiarniach, organizowanych przez Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, podczas której zarówno wybitni uczeni, jak i młodzi naukowcy, odpowiadają na odwieczne pytania filozofów z perspektywy najnowszych teorii naukowych. W poprzednich edycjach tej serii wykłady wygłosili m.in. profesorowie: Patricia Churchland, Jerzy Vetulani, Jan Łomnicki, Ryszard Tadeusiewicz, Edward Nęcka, January Weiner, Jerzy Stelmach i Bartosz Brożek. Nagrania poprzednich wykładów znaleźć można na kanale Youtube Centrum Kopernika (youtube.com/copernicuscenter) oraz w serwisie GraniceNauki.pl.