Wykłady

Wszystkie projekty i edycje

Edycja

Wykłady

Wykłady – Wielkie Pytania

Edycja

mikroGABINET

Edycja

Zacznijmy od zera

Edycja

Pogadać z maszyną

Edycja

Czytamy Naturę

Edycja

Od mózgu do umysłu

Edycja

Humanistyka przyszłości

Edycja

Geny i memy

Edycja

Naukowy obraz człowieka

Edycja

Koronawirus pod lupą

Edycja

AI w grach wideo

Edycja

Nauka na żywo | Recenzje

Edycja

Rozmowy o umyśle

Edycja

Nauka na żywo | Wywiady

Edycja

ABC Humanistyki

Edycja

Dzika Sprawiedliwość

Edycja

Ewolucja piękna

Edycja

Filozofia Przypadku

Edycja

Ilu przyjaciół potrzebuje człowiek?

Edycja

Inne umysły

Edycja

Podroze z Albertem Einsteinem

Edycja

Umysł prawniczy

Edycja

Ważniejsze niż wszechświat

Edycja

Debaty

Edycja

Wielkie Pytania - Przełomy w Nauce

Edycja

Wielkie Pytania

Edycja

Katalogi okolicznościowe

Edycja

Copernicus Festival

Edycja

Wielkie Pytania 2019

Edycja

Neurobiologia i życie

Edycja

Wstęp do prymatologii

Edycja

Świadomość

Edycja

O człowieku

Edycja

O biologii

Edycja

Granice Nauki

Edycja

Otwarta nauka w Centrum Kopernika

  1. Edycja

The request cannot be completed because you have exceeded your quota.

The request cannot be completed because you have exceeded your quota.

O formacie

„Czytamy naturę” to program popularnonaukowy Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie. Wymyślił go i prowadzi Łukasz Lamża. Co tydzień czytamy razem trzy artykuły z bieżącej prasy naukowej – co tak naprawdę mówią nam naukowcy, dlaczego to jest istotne i co z tego wynika dla nas i dla świata. Mówimy stanowcze „nie” mielonce składającej się w 85% z wypełniacza, a tylko w 15% z konkretnego naukowego mięcha! W „Czytamy naturę” jesteśmy zawsze na froncie rozwoju nauki i odważnie siadamy u samego źródła wiedzy, tj. przy najnowszych numerach najważniejszych czasopism naukowych świata, jak „Nature” i „Science”. Nowe odcinki w każdy poniedziałek.Pierwszych 20 odcinków „Czytamy naturę” było finansowanych dzięki grantowi Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (program DUN, czyli Działania Upowszechniające Naukę). Odcinki #21-30 są jednak finansowane społecznościowo poprzez platformę „Polak Potrafi”

Oglądaj!

Prev 1 of 0 Next
Prev 1 of 0 Next

O formacie

„AI w grach wideo” to 6-odcinkowy miniserial poświęcony sztucznej inteligencji w grach komputerowych: od najprostszych zachowań, jak znajdowanie ścieżki, przez podejmowanie decyzji, po wielkie posunięcia taktyczne i strategiczne.

Czytaj

Czy zwierzęta są zdolne do empatii, traktują się fair, współpracują i pomagają sobie nawzajem w kłopotach? Krótko mówiąc, czy zwierzęta przejawiają inteligencję moralną?

Najnowsze badania naukowe rozbijają ustalone granice między ludźmi i zwierzętami, zmuszając nas do poszerzenia horyzontów i rewizji przestarzałych stereotypów dotyczących tego, co zwierzęta mogą, a czego nie mogą myśleć, robić i czuć.

Marc Bekoff i Jessica Pierce łącząc wieloletnie doświadczenie i badania z zakresu poznania dowodzą, że zwierzęta posiadają szeroki repertuar zachowań moralnych. Nie tylko wykazują się poczuciem sprawiedliwości i wzajemności, ale też są zdolne do ufności, wybaczania i empatii.
Dzika sprawiedliwość przedstawia nie tylko aktualny stan wiedzy, lecz także prowokuje do przemyślenia naszych relacji ze zwierzętami i naszych wobec nich obowiązków.

Dzika Sprawiedliwość to bardzo inspisująca lektura. Książka wpisuje się w nurt myślenia oddającego zwierzętom coraz więcej odczuć, zdolności i pojęć, zarezerwowanych dotychczas jedynie dla człowieka. Autorzy książki bardzo sugestywnie pokazują, iż moralność może pochodzić „z natury”. Przy czym nie odziera to nas, ludzi, z wyjątkowości, lecz zbliża do innych istot zamieszkujących z nami Ziemię. Szczerze polecam!

– Stefan Jakimiuk,  WWF Polska

Pomysły Marca Bekoffa i Jessiki Pierce dotyczące moralnego życia zwierząt podkreślają znaczenie rzetelności, kooperacji, empatii i sprawiedliwości, aspektów zachowania rozpaczliwie potrzebnych w dzisiejszym świecie. – Jane Goodall

Ta książka przekonuje, że należy zachować otwarty umysł w stosunku do zwierząt innych niż ludzie. – New Scientist

Badania przedstawione w książce przekonują, że nadszedł czas, by przemyśleć na nowo jeszcze jedną cechę, którą uważaliśmy za wyjątkową dla nas. – Discover Magazine

Marc Bekoff – emerytowany profesor ekologii i biologii ewolucyjnej na University of Colorado w Boulder. Laureat Exemplar Award przyznanej przez Animal Behavior Society za  istotny wkład w badania nad zachowaniami zwierząt.

Jessica Pierce – amerykańska bioetyk, filozof i pisarka. Jej prace skupiają się na relacjach ludzi i zwierząt. Autorka licznych książek, m.in. Morality Play: Case Studies in Ethics.

 

 

Czytaj

Najlepsza książka popularnonaukowa roku według  „New York Times”  i „Wall  Street Journal”

Wśród konserwatywnych uczonych XIX-wiecznej Europy pojęcie doboru płciowego – jednego z dwóch głównych mechanizmów selekcyjnych wskazanych przez Darwina – nie zdobyło tak wielkiego uznania, jak idea doboru naturalnego. Wielu biologów nie mogło wyobrazić sobie, że takie wynalazki ewolucji jak pawi ogon służą wyłącznie temu, by ich właściciel skuteczniej podbijał serca partnerek. A jednak współczesne badania nie pozostawiają wątpliwości – dobór płciowy jest potężnym mechanizmem selekcyjnym, który zaszczepił zwierzętom poczucie piękna i obdarzył je wyrafinowanymi ornamentami, wzbudzającymi estetyczne przeżycia nawet u ludzkich obserwatorów.

Richard Prum przez trzydzieści lat badał spektakularne wytwory doboru płciowego u tropikalnych ptaków – od błyszczących ogonów i barwnych ornamentów, aż po niezwykłe zachowania godowe, takie jak budowanie „altanek” służących jako miejsca schadzek, czy wykonywanie pieśni godowych… za pomocą skrzydeł. Prum eksplorował świat, w którym bardziej liczy się skuteczność zalotów i rywalizacja wewnątrz płciowa niż bezpieczeństwo przed drapieżnikami.

Książka Pruma przywraca kluczowe miejsce w przyrodzie doborowi płciowemu, zgodnie z oryginalnym poglądem Darwina. Stawia również pytania o przebieg ewolucji ludzkiej seksualności – i tego, w jaki sposób dobór płciowy ukształtował naszą naturę.

Fascynujący wykład dotyczący piękna i doboru partnera u ptaków i innych zwierząt. Będziecie zdumieni wszystkimi dziwnymi rzeczami, które ptaki robią, by zdobyć partnerów. Dowiecie się także, dlaczego zarówno mężczyznom jak i kobietom rosną włosy pod pachami, dlaczego męskie penisy pozbawione są kości powszechnej u innych ssaków, i co naprawdę wydarzyło się w Rajskim Ogrodzie. – Jared Diamond, antropolog, autor książki Trzeci szympans

Życie to nie tylko ponura żądza przetrwania. Życie to także bujne formy i zachowania – ekstrawaganckie upierzenie i dziwaczne rytuały zalotów. Prum zabiera nas w ten zachwycający świat, by odkryć fascynującą ideę: że piękno odgrywa kluczową rolę w historii życia. – „New York Times”

Richard O. Prum – profesor ornitologii na Uniwersytecie Yale oraz główny kurator Sekcji Zoologii Kręgowców Muzeum Historii Naturalnej im. Peabody’ego przy Uniwersytecie Yale. Prowadził badania terenowe nad mimikrą, doborem płciowym, preferencjami estetycznymi i układem wzrokowym ptaków w różnych zakątkach świata. Laureat wielu nagród i wyróżnień, w tym prestiżowego MacArthur Fellowship. Autor licznych publikacji naukowych w czasopismach, takich jak „Science” czy „Nature”.

 

 

Czytaj

Jak oswoić przypadek?

Czy jest on wyłomem w racjonalności, czy da się go jakoś ująć w matematyczne karby?

Komu można zadedykować Filozofię przypadku? Michał Heller przyznaje, że sam mógłby ją zadedykować Richardowi Dawkinsowi i Williamowi Dembskiemu, którzy spierają się o to, czy biologiczna ewolucja jest „ślepym zegarmistrzem”, czy raczej świadczy o „Inteligentnym Projekcie”. W biologicznej ewolucji przypadek odgrywa rolę nadrzędną – jest źródłem zmienności gatunków.

Autor  proponuje szersze spojrzenie: odwołując się do historii pojęcia przypadku i jego ewolucji wskazuje miejsce, jakie przypadki zajmują w strukturze całego Wszechświata. A miejsca te są… nieprzypadkowe. Dlatego Filozofię przypadku można zadedykować i polecić każdemu, kto potrafi dostrzec głębię samego pytania o istotę przypadku. I ciekaw jest odpowiedzi.

Siła, uroda i znaczenie dzieła prof. Hellera polega na tym, że stawiając fundamentalne pytania, nie ma ono w sobie cienia jakiegokolwiek fundamentalizmu.

„Polityka”

Michał Heller – uczony, kosmolog, filozof i teolog. Laureat Nagrody Templetona i założyciel Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie. Autor m.in. książek Bóg i nauka. Moje dwie drogi do jednego celu (CCPress 2013), Granice nauki (CCPress 2014), Bóg i geometria. Gdy przestrzeń była Bogiem (CCPress 2015).

Czytaj

W tej książce każdy znajdzie coś dla siebie. Robin Dunbar, wybitny antropolog, zabiera nas w podróż w świat ewolucji, naukowych odkryć i psychologii. Wyjaśni m.in. dlaczego monogamiście potrzebny jest większy mózg, dlaczego warto kupić nowy garnitur na rozmowę o pracę, jak interpretować ogłoszenia matrymonialne, ryzyko igrania z mechanizmami ewolucji oraz                      ilu maksymalnie przyjaciół możemy zdobyć w ciągu całego życia.
To prowokacyjna i pobudzająca wyobraźnię lektura, obowiązkowa dla wszystkich, którzy chcą zrozumieć, dlaczego ludzie zachowują się tak, jak się zachowują – i co to znaczy „być człowiekiem”.

Zabawna i pouczająca książka. Obejmując imponujący zakres tematów i dyscyplin naukowych, Dunbar eksploruje sposoby, przez które nasze mózgi kontrolują każdy aspekt naszego życia społecznego (niespodzianka – jesteśmy znacznie mniej skomplikowani, niż nam się wydaje). Nasze potrzeby, preferencje i podobieństwa są wypadkową tego, czym – a nie kim – jesteśmy. Pełna ciekawych faktów i naznaczona niepodrabialnym stylem autora, książka Dunbara to fascynujący wykład, którego większość czytelników nie chciałaby przegapić – „Publishers Weekly”

Autor przemawia z pozycji autorytetu i uwodzi nas swoim stylem tak, jak może to robić tylko wytrawny gawędziarz. „New Scientist”

Robin Dunbar – brytyjski antropologi, profesor psychologii ewolucyjnej Uniwersytetu w Oxfordzie. Słynie z teorii dotyczącej maksymalnej ilości stabilnych relacji międzyludzkich jednej osoby, czyli tzw. liczby Dunbara. Autor m.in. książek Nowa historia ewolucji człowieka (CCPress 2013), Człowiek. Biografia (CCPress 2015), Anatomia miłości i zdrady (CCPress 2016) oraz Pchły, plotki a ewolucja języka (CCPress 2017).

Czytaj

Kiedy nurkujesz w oceanie, zanurzasz się w początek każdego z nas. – P. Godfrey-Smith

Mimo że ssaki i ptaki są powszechnie uważane za najmądrzejsze stworzenia na Ziemi, najnowsze badania dowodzą, że wyższa inteligencja pojawiła się na bardzo odległej gałęzi drzewa życia. Mowa o głowonogach, a przede wszystkim ośmiornicach, jednych z najbardziej zadziwiających zwierząt zamieszkujących oceany. Są inteligentne, ciekawskie, mają zdolność uczenia się, odróżniania kształtów i rozpoznawania ludzi. Potrafią odkręcić słoik, pluć w żarówkę, by zgasić światło, znaleźć wyjście z labiryntu i brawurowo uciec z niewoli. W zdolności do kamuflażu nie mają sobie równych; w ciągu niespełna sekundy mogą upodobnić się do koralowca, kępki wodorostów czy piaszczystego morskiego dna. Jak to możliwe, że stworzenia obdarzone takimi zdolnościami wyewoluowały w linii tak radykalnie różnej od naszej?

Peter Godfrey-Smith zabiera nas w podróż przez oceany – zarówno te współczesne, jak i archaiczne – w poszukiwaniu prapoczątków świadomości. Opierając się na najnowszych badaniach naukowych oraz własnych podwodnych obserwacjach, odkrywa tajemniczy i fascynujący świat innych umysłów, pozwalając zrozumieć naturę naszych własnych.

Zwięzły i elegancki przewodnik po ewolucji, świadomości i biologii morskiej. – Psychology Today

Fascynujące i często zachwycające! – The Times

Książka znalazła się na liście 10 najlepszych tytułów popularnonaukowych tygodnika „Publishers Weekly” w 2016 roku

Finalistka The Royal Society Book Prize 2017

Peter Godfrey-Smith – profesor filozofii w Graduate Center na uniwersytecie w Nowym Jorku oraz historii i filozofii nauki na Uniwersytecie w Sydney. Jego podwodne nagrania ośmiornic pojawiały się w National Geographic i New Scientist.

Czytaj

Życie jest jak jazda na rowerze. Żeby utrzymać równowagę musisz się poruszać naprzód.

–  Albert Einstein

Ètienne Klein, francuski fizyk i filozof nauki, wyruszył w podróż po Europie śladami Alberta Einsteina, zatrzymując się w czasach i miejscach, które stały się punktami zwrotnymi w losach genialnego uczonego: Aarau, gdzie szesnastoletni Einstein dumał nad tym, co by było, gdyby dosiadł okrakiem promienia światła; Zurych, gdzie w 1901 r. uzyskał dyplom inżyniera i zaczął pasjonować się fizyką doświadczalną; Berno, gdzie pracując w Federalnym Urzędzie ds. Własności Intelektualnej opublikował pięć artykułów, w tym jeden na temat szczególnej teorii względności, który zrewolucjonizował pojmowanie stosunków między czasem a przestrzenią; Praga, gdzie w 1912 r. w jego umyśle pojawiła się idea, że grawitacja zakrzywia tor światła, będąca zalążkiem ogólnej teorii względności. A potem Bruksela, Antwerpia i wreszcie Coq-sur-Mer, gdzie w 1933 r. spędził kilka miesięcy przed wyjazdem do Stanów Zjednoczonych. Wyjazdem na zawsze.

W tej drodze od wygnania do wygnania, jaka naznaczyła życie Alberta Einsteina, portem, w którym zacumował na stałe, była fizyka. Od dzieciństwa pozostał też wierny sztuce zadawania pytań. Był tajemnicą, do której Ètienne Klein podchodzi z tkliwością i podziwem.

Einstein nade wszystko kochał myślenie, z powodu rozkoszy i radości, jaką mu dawało. Był z tych, co wykrywają i doceniają erotyzm problemów: tworzenie pojęć, wyostrzanie stylu, dziurawienie własnej myśli, podporządkowywanie otaczającej natury własnym marzeniom, oto na czym w pierwszym rzędzie polega praca. To również święto – nie takie z zapalaniem lampionów, ale święto porywczości, czasem powstańczych buntów myśli.

                                                                                                                                          Ètienne Klein

Czytaj

Myślenie prawnicze od wieków stanowi wyzwanie dla teoretyków prawa i filozofów. Nie sposób się temu dziwić, zważywszy na rolę, jaką prawo odgrywa w organizowaniu życia społecznego i jako gwarant naszych wolności. Na czym jednak polega myślenie w prawie? Czym różni się od rozumowań, które przeprowadzamy w innych dziedzinach refleksji i w życiu codziennym? Jakie są jego granice? Czy prawnikowi „wolno mniej“ niż matematykowi czy biologowi? Kiedy decyzje prawne uznać możemy za uzasadnione?

W Umyśle prawniczym Bartosz Brożek próbujeodpowiedzieć na te i inne pytania. Posiłkując się analizami filozoficznymi i najnowszymi ustaleniami nauk kognitywnych, przekonuje, że myślenie w prawie polega na ścisłym współdziałaniu trzech narzędzi poznawczych: intuicji, wyobraźni i języka. Ta nowatorska koncepcja prowadzi do ważnych pytań o granice interpretacji prawa, racjonalność w prawie i cele edukacji prawniczej.

Bartosz Brożek – kognitywista, filozof i prawnik, pracownik Katedry Filozofii Prawa i Etyki Prawniczej na Uniwersytecie Jagiellońskim, członek Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych. Laureat licznych nagród oraz stypendiów m.in. Prezesa Rady Ministrów, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Fundacji Humboldta, Nagrody Naukowej „Polityki”. Autor kilkunastu książek, m.in. Granice interpretacji (CCPress 2014) Umysł matematyczny (wraz z Mateuszem Hoholem, CCPress 2014) oraz Myślenie. Podręcznik użytkownika (CCPress 2016).

Czytaj

Wielkie Pytania nigdy nie milkną całkowicie….

Dlaczego w ogóle coś istnieje? Dlaczego to „coś” jest Wszechświatem? Czy da się wyzwolić z niewoli czasu? Czy istnienie zła w historii Wszechświata da się jakoś usprawiedliwić?

W swojej najnowszej książce Michał Heller zastanawia się nad wielkimi zagadnieniami, jakie stawia Wszechświat i nasza własna egzystencja, sięgając do szerokiego zaplecza rozmaitych działów nauki, dociekań filozoficznych, analiz teologów i różnych myślicieli. Autor przedstawia własną wizję świata dowodząc, że Wielkie Pytania zawierają w sobie także cień odpowiedzi – na pytanie, kim jest ten, kto pyta.

Są pytania małe, większe i największe. Są pytania prywatne, stawiane w swoim własnym interesie, i pytania ogólnoludzkie – takie, które roztrząsają filozofowie i których pełna jest literatura. Istnieją wszakże pytania o szczególnym ciężarze gatunkowym; często nazywa się je Wielkimi Pytaniami. Typowym przykładem Wielkiego Pytania, i to z najwyższej półki, jest pytanie o sens. Niekoniecznie o sens życia, czy sens Wszechświata, po prostu o sens. Wszystkie inne pytania są tylko rozmienianiem na drobne tego Wielkiego Pytania.
Michał Heller

Michał Heller –  uczony, kosmolog, filozof i teolog. Laureat Nagrody Templetona i założyciel Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie. Autor m.in. książek Filozofia przypadku (CCPress 2012), Bóg i nauka. Moje dwie drogi do jednego celu (CCPress 2013), Bóg i geometria. Gdy przestrzeń była Bogiem (CCPress 2015), Jak być uczonym (CCPress 2017).

Chemia